Beschermingsdrang
Als ouders regelen we alles wat we kunnen voor onze baby’s en jonge kinderen. En helemaal als je een kind hebt dat prikkelgevoelig is en emoties intens ervaart dan leer je daar rekening mee te houden zodat je kind zo goed mogelijk kan functioneren en ontwikkelen in deze drukke, onvoorspelbare en veeleisende wereld.
Als onze kinderen op school vastlopen gaan we het gesprek aan met school. We verdedigen en beschermen onze kinderen tegen onwetende mensen die (onbewust) niet aan onze kinderen bieden wat ze nodig hebben. En helemaal als moeder kan er een enorme strijdkracht in je naar boven komen als het niet goed gaat met je kind en zullen we alles eraan doen om ons kind te beschermen.
Prachtig deze kracht en oh zo belangrijk voor onze kinderen!
En tegelijk kan het ook een valkuil zijn. Want help je je kind daar ook echt mee?
Is er een punt waarop de ondersteuning die je biedt te veel wordt? En hoe vind je die balans tussen ondersteunen en beperken?
In deze blog ga ik dieper in op deze vragen.
Voor de leesbaarheid schrijf ik in de mannelijke vorm, maar voor meiden is dit natuurlijk net zo belangrijk!
Ontwikkel de vaardigheden van je tiener: De zone van naaste ontwikkeling
Je hebt er misschien wel eens van gehoord, de theorie van de zone van naaste ontwikkeling van Vygotsky. In het kort komt het erop neer dat je een kind aanspreekt op de vaardigheden die hij nog niet zelfstandig kan, maar wel met hulp.
In die zone ligt het leerproces, daarin ontwikkelt je tiener die vaardigheden die belangrijk zijn om steeds zelfstandiger te functioneren.
Wat wij vaak vergeten is dat juist dit leerproces zo ontzettend belangrijk is. Want doordat ze in moeilijke situaties terecht komen oefenen ze de benodigde vaardigheden en dat gaat ze later heel veel opleveren. Die vaardigheden zijn over het algemeen (helaas) niet overdraagbaar of genetisch doorgegeven.
Met het ouder worden en verder ontwikkelen van je kind, is het belangrijk dat je mate van beschermings- en oplossingsdrang afneemt zodat je kind zich verder kan ontwikkelen, door de puberteit heen, naar een gezonde volwassene.
Om te weten waar voor jouw tiener de zone van naaste ontwikkeling ligt kun je jezelf de volgende vragen stellen:
Kan hij dit zelf?
Ja? Loslaten dan!
Kan hij het met hulp?
Ja? Bied de nodige maar minimale ondersteuning!
En nog een belangrijke vraag:
Kan hij zelf (of met hulp) omgaan met de emoties/consequenties als het mis gaat?
Ja? Laat maar ervaren!
Alleen als jouw tiener in situaties komt waarin hij te maken krijgt met moeilijke emoties zoals boosheid, verdriet, teleurstelling, schaamte, onzekerheid, kan hij om leren gaan met deze emoties.
In dat leerproces kan hij jou als ouder wel goed gebruiken! Dan hoef je het niet te voorkomen, maar sta je ernaast als je kind worstelt met de emoties.
Dan leert hij zichzelf te reguleren en weet hij: ‘ik kan er (met hulp) uit komen als ik me rot voel’.
Als hij regelmatig mag oefenen in de zone van naaste ontwikkeling wordt de comfort zone (wat hij al zelfstandig kan) groter en is hij beter voorbereid als er dingen op hem afkomen die nog groter en moeilijker zijn.
Vergroot het zelfvertrouwen van je tiener
Naast dat je kind niet de benodigde vaardigheden kan ontwikkelen als je teveel voorkomt en oplost, is er nog een manier waarop beschermen teveel kan worden.
Namelijk: Als je je kind teveel uit handen neemt geef je hem het idee dat hij het niet zelf kan.
Vooral de veel denkende en veel voelende tieners die de neiging hebben om hun groeimogelijkheden te onderschatten (fixed mindset, een onderwerp voor een andere blog 😉) kunnen gaan denken en geloven:
‘Ik kan dit niet, dus ik ga het niet proberen’.
Terwijl je tiener jouw vertrouwen nodig heeft om op zichzelf en zijn eigen vaardigheden te vertrouwen.
Soms voelt het misschien als een sprong in het diepe, maar als jij naar jouw tiener kan uitstralen ‘ik heb er vertrouwen in’ dan heeft dat een positieve invloed op zijn zelfvertrouwen.
Mocht je er zelf nog erg worstelen met dit vertrouwen in je tiener, spreek dan gerust uit dat jij ook nog aan het leren bent het los te laten. Want anders pikken ze, gevoelig als ze zijn, jouw twijfel alsnog op.
Minder bescherming, meer zelfstandigheid: Hoe je als ouder je tiener kunt ondersteunen
Nog even een aantal van de bovengenoemde punten op een rijtje:
- Gun je tiener zijn eigen leerproces, inclusief vallen en opstaan. Het is ons proces als ouders om te leren accepteren dat we ons ontzettend machteloos kunnen voelen.
- Vraag jezelf steeds af of jouw tiener de vaardigheden heeft om hiermee om te gaan óf om met de consequenties om te gaan. Zo ja, loslaten!
- Straal vertrouwen uit, dat kan al in de meest simpele gevallen zoals niet nog even vragen of hij z’n lunch wel heeft meegenomen, want je rekent erop dat hij dat heeft gedaan (of dat ben je in ieder geval aan het oefenen 😉).
- Soms moet een situatie escaleren zodat ze er iets van leren (zou het daarom escaLEREN) heten?)
Tot slot
Ik ben heel benieuwd wat je uit deze blog meeneemt voor jouw eigen leerproces en waar je de komende tijd mee gaat oefenen!
Laat je het even weten door een berichtje achter te laten?
Ook als je andere vragen of opmerkingen hebt hoor ik graag van je!
Met stralende groet ☀,
Tamar